Als een vracht oud papier een grens passeert, blijft het oud papier. Althans, dat zou je zeggen. Maar binnen Europa werkt het niet zo, weet directeur Jan van Munster. “In het ene land is het afval, in het andere land een grondstof.” Hoe komt dat? En waarom is dat niet handig?

Oud papier heeft juridisch de status van afval. Om die reden valt het onder de Europese Verordening Overbrengen Afvalstoffen (EVOA), met alle bijbehorende handelingen van dien. Maar het zou veel handiger zijn als het de end-of-waste status zou hebben. Dan mag oud papier namelijk over de hele wereld als grondstof verhandeld worden. Het gekke is dat – ondanks de één Europa-gedachte – een interpretatie van de regelgeving mogelijk is. Hierdoor bepalen Europese landen op individueel niveau of oud papier de end-of-waste status heeft. In Duitsland gebeurt dat zelfs per deelstaat. “Een land of regio beslist daar helemaal zelf over, buiten Brussel om”, aldus Jan. “Landen als Frankrijk, Spanje en Italië en sommige Duitse deelstaten bestempelen oud papier inmiddels als grondstof. Daar heeft het dus een end-of-waste status. Maar in Nederland is oud papier nog steeds afval.”

VERSCHILLENDE REGELS

Voor grondstoffen en afval gelden verschillende regels. Zo mag afval niet zomaar de grens over, maar mogen grondstoffen dat wel. Jan: “Voor de uitvoer van afval heb je de juiste documenten nodig. Daar komt nog bij dat de regels steeds complexer worden, want de Europese Unie zet in op circulariteit en wil het uitvoeren van afval verder tegengaan.”

OVERSCHOT IN EUROPA

Veel oud papier gaat nu voor recycling naar landen als India, Indonesië, Maleisië en Vietnam. Daar hebben ze de grondstoffen namelijk hard nodig om de producten die ze maken te kunnen verpakken en verzenden over de hele wereld. Jan: “Als de EU de grenzen van Europa wil sluiten voor de export van oud papier en karton, dan hebben we in Europa een groot probleem. We zamelen namelijk meer oud papier en karton in dan we hier kunnen verwerken. Hierdoor krijgen we te maken met een totaal ontregelde markt voor oud papier en karton. Dan bestaat een risico dat een groot deel ervan wordt verbrand. Dat kan nooit de bedoeling zijn. Waarom zouden we in Europa een waardevolle secundaire grondstof vernietigen, terwijl die ergens anders in de wereld keihard nodig is?”

ANDERE STATUS

Volgens Jan moeten we in Nederland dus ook naar een end-of-waste status voor oud papier. “Vanuit de branchevereniging maken we ons – vanuit de volledige keten – hard om Den Haag en Brussel van die noodzaak te overtuigen. Maar vooralsnog krijgen we te horen dat er geen capaciteit beschikbaar is om deze plannen uit te werken. Ons geduld wordt zodoende stevig op de proef gesteld. Terwijl de oplossing eigenlijk voor het oprapen ligt: een end-of-waste status voor oud papier.”